Kemik erimesi ve önlenmesi

Genellikle kadınlarda görüldüğü söylense bile erkeklerde aynı riski taşırlar. Kadınların erkeklere göre daha çok dikkat etmesi gerekir çünkü hastalığa yakalanma riskleri, yüzde 80 daha fazladır. Kalça, omurga veya el bileği kırıkları sık sık görülür.
Herhangi bir yaşta ortaya çıkabilir ancak 50 yaş ve üzeri için ciddi bir sağlık sorunudur. Bu konuda Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre; ABD ve Avrupada menopoz öncesi dönemde kadınların yüzde 30unda osteoporoz var. Bu kadınların yüzde 40ında, 50 yaş üzeri erkeklerin de yüzde 15-30unda osteoporoza bağlı kırık görülüyor. Ülkemizdeki rakamlar da benzer durumdadır. Osteoporoz tedavi edilmediği zaman yaygın ağrı, kemiklerde şekil bozukluğu ve boyda kısalmalar oluyor. Oluşan kırıklar sonucu yaşam kalitesi bozuluyor. İleri dönemlerde hasta, çevresindekilere bağımlı hale geliyor, aktif ve üretken bir yaşamdan uzaklaşıyor. Oysa kemik erimesi, alınacak basit tedbirlerle gelişmesi önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalık.
OLUŞUMUNU ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Genetik yatkınlık dışında yaşam tarzı osteoporoz oluşumunu etkiliyor.
Düşük kalsiyum alımı, sigara, aşırı alkol ve kafein tüketimi,
Kortizon gibi bazı ilaçların kullanılması Tiroid hastalıkları, osteoporoz gelişme riskini artırıyor. Etkin tedavi kalsiyum alınması Kalsiyum, kemik yapısının temel malzemesidir. Kemik dokusun da yapım ve yıkılım her gün oluyor. Bu işlemler kişinin hem yaşına hem de fizyolojik durumuna göre değişir. Osteoporozdan korunmak için başta çocukluk ve ergenlik dönemi olmak üzere yaşamın her anında yeterli miktarda kalsiyum ve D vitamini almak gerekir. Kalsiyum için tavsiye edilen ortalama günlük tüketim, 1.000-1.200 mg.olarak saptanmış.
Kalsiyum bakımından en zengin kaynaklar ise süt ve süt ürünleri. Gün boyunca en az 2 su bardağı süt ya da yoğurt ve 2 dilim peynir tüketmeyi asla ihmal etmeyin.
Yeşil yapraklı sebzeleri unutmayın
Sütün ve süt ürünlerinin yanı sıra; başta brokoli olmak üzere, ıspanak, asma yaprağı, kıvırcık ve lahana, gibi yeşil yapraklı sebzeler, kuru baklagiller, fındık, yerfıstığı, badem ve ceviz gibi yağlı tohumlarla pekmez de kalsiyum için önemli besinler arasında.
Protein tüketimini dengeleyin
Günlük 1 g/kg protein almak yeterlidir. Yüksek proteinli diyetlerle, idrarla kalsiyum atılımı artar ve kemiklerden kalsiyum kaybına yol açar. Yetersiz protein alınması ise kas gücü ve kitlesinde azalmaya, düşme ve kırık riskinin artmasına neden olur. Tek besin diyetlerinden uzak durulmalı, besin öğeleri dengesi iyi sağlanmalıdır.
Tuz tüketimini sınırlandırın
Kemiklerimiz aşırı tuz tüketiminden en çok zarar gören organlardan. Aşırı tuz tüketmek, idrarla kalsiyum atılımını artırarak kemikte kalsiyum kaybına neden oluyor. Bu nedenle günde 6 gr.dan fazla (yaklaşık 1 tatlı kaşığı) tuz tüketmemeye özen gösterin.
Aşırı zayıflık iyi değil
Fazla kilolu olmak kadar zayıf olmak da sağlıklı değil. Menopozdan sonraki hızlı kemik kaybının en önemli nedeni, östrojen eksikliği olarak biliniyor. Bu nedenle güçlü kemikler için beden kitle indeksinin 20 kg/m²in altına inmemesine dikkat edin.
Egzersizi ihmal etmeyin
Düzenli yapılan egzersiz, gençlik döneminde kemik kütlesini artırıyor, yaşlılıkta da kemik kaybını önlüyor. Yürüyüş ve dans etmek gibi keyif aldığınız her türlü aktivite önemli. Haftada en az 3-4 kez, 30-45 dakika yürüyüş, kemik sağlığınıza iyi bir yatırım oluyor.
BAZI BESiNLERiN KALSiYUM İÇERiKLERİ
2 dilim peynir: 292 mg.
1 kase yoğurt: 220 mg.
1 yemek kaşığı pekmez: 40 mg.
KALSiYUM EMİLİMİNİ AZALTAN FAKTÖRLER
* Diyetin posa içeriğinin çok yüksek olması,
* Fazla miktarda çinko ve alüminyum alımı (özellikle preparat olarak),
* Menopoz döneminde östrojen hormonunun salgısının durması veya azalması,
* D vitamini yetersizliği.
KALSİYUM EMİLİMİNİ ARTIRAN FAKTÖRLER
* Besinlerdeki kalsiyum-fosfor dengesinin uygunluğu (en iyi örnek süt ve ürünleri),
* D vitamininin varlığı (kalsiyumun en iyi arkadaşı)
* Laktoz varlığı (Sütün bileşimindeki doğal şeker, laktozdur. Sütteki laktoz ve az miktardaki D vitamini sayesinde, kalsiyumun emilim oranı yükseliyor. Sütteki kalsiyum, diğer tüm bitkisel kaynaklı besinlerdeki kalsiyumdan daha iyi emiliyor