Yok olan tarih; Theotokos Manastır Kilisesi
Bunlardan biri de Kurşunlu da, 1200’lü yıllarda, Rumlar tarafından yaptırılmış. Hıristiyan din adamı yetiştiren bir okul olarak kullanılmış yıllarca. Lozan Antlaşmasından sonra, Rumlar, Kurşunlu’yu terk edince, bu okul ve kilise kapatılmış. Günümüze sadece bir harabe almış olsa da hüzünlü kalıntıları yok olmanın eşiğinde hala bir şeyler anlatmak ister gibi Kurşunlu sahiline arkadaşlık etmekte.
Theodokos Manastır Kilisesi’nin kitabesi günümüze gelememiş belki de defineciler tarafından talan edilmiş. Manastırın Bizans İmparatoru I.Manuel Komnenos döneminde Nikephoros Mystikos tarafından onarılmış ve genişletilmiş olduğu billiniyor. Mevcut kaynaklara göre IX. yüzyılda yapılmış.
Osmanlıların yöreyi ele geçirmesinden sonra önemini yitirmiş. 1652 yılından sonra tekrar kullanılmış. XIX. yüzyılda Kurşunlu’yu ziyaret eden araştırmacılar bu kilisenin Aziz Aberkios’a ithaf edildiğini belirtmişler.
Kilise doğu-batı doğrultusunda uzanan dikdörtgen planlı, tek nefli bir yapı. Naos, narteks, bema ve dışa taşkın pastoforium (absid ve çevresi) ‘dan meydana gelmiş. Narteks kuzey-güney doğrultusunda dikdörtgen planlı olup, üzeri çapraz tonozla örtülmüş. Çift kemerli kapılarla dışarıya, doğuda da naosa açılır. Naos payeler üzerine oturtulmuş pandantifli bir kubbe ile örtülü. Naos hem batı duvarındaki kapı ile nartekse, hem de kuzey ve güney duvarlarındaki kapılarla dışa açılmakta. Kilisenin doğusunda dikdörtgen planlı bema ve içeriden yuvarlak, dışarıdan da beş cepheli apsidi bulunmakta.
Kilisenin kuzey cephesi iki basamaklı yuvarlak bir kemer içerisine alınmış. Bunun üzerinde biri büyük, iki yanında da küçük çift kemerli yuvarlak pencereleri var. Güney cephesi kuzey cephesine benzemekte. Doğu cephesinde bulunan apsidin cephesi yıkılmış. Burada yalnızca pencerelerin yuvarlak kemer başlangıçları görülmekte.
Kilisenin duvarları üç veya beş sıra tuğla ve bir sıra kaba yontma taş ile örülmüş. Örtü sistemleri, kapı, pencere ve niş kemerleri tuğladan.
Binlerce yıl Hristiyanlık adına birçok din adam yetiştiren bu yapı denizin dalgalarına sahilin yalnız martılarına arkadaşlık ediyor.
Tarihi öğrenmek çok uzak değil, biraz zaman ayırın yeter.
