YGM sistemi üzerine

2015 yılı içinde Gümrük ve Ticaret eski Bakanı Nurettin Canikli Beyin zamanında YGM sisteminde çok ciddi değişikliklere gidilmek istendi. Bütün bunları köşemde yazdım. Eski bakan adeta gümrük müşavirlerine savaş açmıştı. Neyse ki korkulan olmadı ve Canikli kabinede görev alamadı. İsabet de oldu. Bir kaç kez kendisi görevde iken de yazdım. Gümrük teşkilatlarının en zor dönemi Sayın Caniklinin dönemi oldu. Gümrük müşaviri, sanayici, ticaret adamı gümrükle işi olan herkes güvenilmez adam ilan edildi. Bu bakış tarzı, elbette doğru bir bakış tarzı değildir. Böyle bir bakışa sahip olan bürokrat, milletvekili, bakan her kimse, evinde otursun daha iyi, hiç olmazsa sistemin önünü tıkamaz. 64üncü Cumhuriyet hükümetinde Gümrük ve Ticaret Bakanımız Bülent Tüfenkçi Bey oldu. Kendisini basından özgeçmişinden tanıdığımız kadarıyla bir hukukçu. Daha önce il başkanlığı görevlerinde bulunmuş vatandaşla münasebeti, çözüm odaklı olması ayrıca bir hukukçu olması, gümrük müşavirleri için çok iyi özellikler. İnşallah teşkilat kendisi ile birçok başarıya imza atar.
Geçtiğimiz hafta YGMlerin sorun ve çözüm önerileri dernekler tarafından açıklandı. İGMD de hayli uzun sorun ve çözüm önerileri başlığı ile bakanlığa ilettiği raporda çok önemli tespitler var. Hepsine olmasa bile bazılarına değinmek istiyorum. YGM sorumluluklarının; işletici, dış ticaret erbabı veya temsilcisi, taşımacı veya temsilcisinin yükümlülüğü veya sorumluluğundan arındırılarak YGMnin yetki ve sorumlulukları yeniden düzenlenmesi, YGM ile tespit işlemini yaptıran yükümlü veya YGM ile dolaylı temsilci sıfatıyla işlem yürüten gümrük müşaviri arasındaki ilişki kriterleri, Türk Ticaret Kanunu ve Borçlar Kanununun bu yöndeki düzenlemeleri de dikkate alınarak daha açık ve farklı yorum ve teşhislere yol açmayacak şekilde yeniden düzenlenmelidir.
ANTREPOLARDA GÜMRÜK
MEMURU İSTİHDAMI
Gümrük idaresinin yedi gün ve yirmi dört saat denetim yetkisi bulunması dolayısıyla antrepoda Gümrük Memuru bulundurulması kaynak israfıdır. AB ve diğer gelişmiş Ülkelerde ticaretin kolaylaştırılması ile ilgili bir dizi düzenlemeler çerçevesinde antrepolarda yapılan kontroller, ağırlıklı olarak kamera görüntülerinin yerinden gözlenmesi ile yapılmakta ve antrepo işleticilerinin sorumluluğu temel alınmaktadır.
ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER
YGM sisteminin hayata geçirildiği 2008 yılından bu güne yaklaşık 21 tespit kodu ile ilgili tespit ve raporlama işlemleri bakanlığın belirlediği format ve içeriğe göre yerine getirilip bu yöntem bu güne kadar amaca uygun işlemişse de; bundan sonra hem daha iyi işleyebilmesi için bir eğitim seferberliği başlatılması önem arz etmektedir. Bu sayede; tespit işlemleri ile ilgili prosedürün doğru ve amaca uygun uygulanıp uygulanmadığı yönündeki bakanlıkta oluşan tereddütlerin giderilmesi, bir tespit işleminin YGMne verilirken, neyi amaçlandığı huşusunun yetkili ağızlardan duyulması, YGMlerin en azından ilgili tespitlerle ilgili mevzuat bilgilerini güncelleyebilme imkânını yakalaması, mevcut tespitler dışında verilecek yeni tespit kodlarından, uzmanlık ve bir eğitim fonksiyonundan geçilmesini gerektiren hususlarla ilgili oryantasyonda geçmek imkânı yakalanacaktır. Bu sayede hem YGMler bilgilerini güncelleyecek, hem mevzuat çerçevesinde ortak bir dil ve ortak bir anlayış gerçekleştirme olanağı sağlanacaktır. En önemlisi belli ve planlı periyotlarla yapılacak bu tür eğitimler sayesi e-bakanlık görev verdiği YGMni daha yakından tanıyacak, YGM ise bakanlığın hissiyatını daha sıcak hissetme şansını yakalayacaktır.
TESPİTLERE İLAVE TESPİTLER
A.TR Belgeleri(nin sonradan kontrol işlemlerinin 2 Seri No.lu Tebliğinde YGMler tarafından yapılması öngörülmektedir. AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü tarafından yürürlüğe konulan 2014/1 Sayılı Genelge ile bu görev, gümrük idaresine verilmiştir. Bir işte düzenleme olan tebliğe rağmen bir alt düzenleme konusu olan genelge ile YGM sisteminden çıkartılan bu tespit işleminin tekrar YGM sistemine dâhil edilmesi, Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği kapsamında YYS sahibi firmalarının, yönetmeliğin 158inci maddesinde belirtilen tespit işlemlerinin yönetmelikte belirtildiği şekilde “gümrük işlemlerinin usulüne uygun olarak yapılıp yapılmadığı” işlemlerinin YGMlerce kontrol edilerek tespit raporu hazırlanması sağlanmalıdır. Geçici ithalat ve dahilde işleme izni kapsamında geçici olarak ithal edilen eşyaların serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulmak istenmesi durumlarında gümrük idarelerince eşyanın ayniyetine uygunluğu YGM tespit raporu ile kontrolünün sağlanması,
Dâhilde işleme izni kapsamında ithal edilen ancak süresi içerisinde yurtdışı edilen eşya ile ilgili teminat iadesinin yapılabilmesi için YGM tarafından ilgili rejimi hükümleri çerçevesinde işlemlerin gerçekleştirilerek tamamlandığının tespiti yönünde rapor düzenlemesi, akaryakıt antrepolarında da YGMlerin görevlendirilmesi,
Değerli okuyucular;
İGMD raporu 10 sayfanın üzerinde bazı önemli hususları ancak buraya alabildim. Şunu samimiyetle belirtmek isterim ki önerilerin hemen hemen hepsi çok gerçekçi öneriler. Uygulamaya konulursa Gümrük Mevzuatından beklenen azami verim alınacak sanayici ve iş adamımızın önü açılacaktır. Yanlıştan dönülmesi bir erdemdir. YGM sistemi mutlaka ekonomik faaliyetler içinde hak ettiği yeri almalıdır. Aksi takdirde dış ticaretin gelişmesi yeni pazarlara açılması ve maliyetlerin başka türlü düşmesi beklenmemelidir.

EKOHABER